Waarom standaardisatie van medicinale cannabis belangrijk is
In Nederland zijn nu vijf variëteiten medicinale cannabis van Bedrocan beschikbaar. Elke variëteit heeft een unieke, volledig gestandaardiseerde genetische samenstelling. Die samenstelling is vanwege het unieke productieproces elke keer, batch op batch, jaar op jaar hetzelfde. En dat blijft ook zo. Dat is iets waar we trots op zijn. Maar waarom is deze standaardisatie van medicinale cannabis zo belangrijk?
Entourage-effect
Cannabis heeft niet zoals andere medicijnen een vaste chemische en moleculaire samenstelling. De cannabisplant bevat honderden verschillende stoffen en elk individueel plantje is anders qua samenstelling. THC en CBD zijn de bekendste stoffen, maar ook tientallen tot honderden andere bekende en onbekende stofjes in de plant hebben (mogelijk) een effect. De ene cannabisplant is de andere dus niet. Ook al zijn de gehalten THC en CBD gelijk, dan nog kunnen de stoffen eromheen voor een ander effect op de patiënt zorgen, het zogeheten entourage-effect. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar dit entourage-effect. De totale samenstelling van de plant bepaalt uiteindelijk het effect.
Vier redenen waarom standaardisatie van medicinale cannabis belangrijk is
Door het unieke productieproces lukt het Bedrocan om gestandaardiseerde medicinale cannabis te leveren. Niet alleen de gehalten CBD en THC zijn altijd gelijk, ook de andere stoffen zijn in dezelfde verhouding aanwezig. Dit reproduceerbare chemische profiel stelt artsen in staat zowel dosering als het effect op aandoeningen op dezelfde wijze te monitoren als bij andere gecertificeerde medicijnen. Bovendien maakt het deze variëteiten geschikt om medisch wetenschappelijk onderzoek mee uit te voeren.
Hieronder worden de vier belangrijkste redenen uiteengezet waarom standaardisatie van medicinale cannabis belangrijk is.
1. PATIËNTEN
Standaardisatie van medicinale cannabis is van groot belang voor patiënten
Net als bij ‘gewone’ medicijnen zijn alle patiënten die cannabis gebruiken ‘ingeregeld’ op een bepaalde variëteit. Het kost soms lange tijd om op basis van de vijf huidige producten, patiënten op het juiste product te krijgen, met precies de juiste dosering. Datzelfde geldt voor het gebruik van cannabisolie. Het wijzigen van de dosis of toedienen van medicatie met een andere genetische samenstelling kan nadelige gevolgen hebben voor individuele patiënten. Het kan zelfs gevaarlijk zijn als de medicatie plotseling van samenstelling is veranderd. Medicinale cannabisolie wordt in sommige gevallen bijvoorbeeld ook gebruikt bij kinderen en volwassen met ernstige epilepsie. Zo raden het Epilepsiefonds en artsen aan om bij epilepsiemedicatie zo min mogelijk te wisselen van merk omdat een patiënt soms een aanval kan krijgen na het wisselen van medicatie.
2. ARTSEN
Standaardisatie van medicinale cannabis is van groot belang voor de arts
Terecht willen artsen precies weten wat ze aan hun patiënten geven en welke effecten er zijn. Het kost veel tijd en inzet voor artsen om gewend te raken aan het voorschrijven van cannabis. Het reproduceerbare chemische profiel van gestandaardiseerde medicinale cannabis stelt artsen in staat dosering en effectiviteit in aandoeningen op dezelfde wijze te monitoren als bij andere gecertificeerde medicijnen. Doordat deze medicinale cannabis ook volgens farmaceutische richtlijnen (GMP) is geproduceerd zijn kwaliteit en veiligheid zoveel mogelijk geborgd. Doordat artsen al jaren dezelfde producten van het Bureau Medicinale Cannabis voorschrijven, weten zij inmiddels wat dit doet en voelen ze zich er vertrouwd mee. Datzelfde geldt voor apothekers die het product uiteindelijk ter hand stellen.
3. ONDERZOEKERS
Standaardisatie van medicinale cannabis is van groot belang voor gedegen klinisch onderzoek
Voor het eerst wordt er nu op grotere schaal serieus klinisch onderzoek gedaan naar de effectiviteit van medicinale cannabis. In december 2018 verscheen al het eerste resultaat van een placebo-gecontroleerd, vergelijkend onderzoek tussen 3 van de 5 in Nederland beschikbare medicinale cannabisproducten, uitgevoerd door het Leids Universitair Medisch Centrum. Verschillende artsen, apothekers en onderzoeksgroepen bereiden nu verdergaand klinisch onderzoek voor. Ze doen dat bij voorkeur met gestandaardiseerde medicinale cannabis waarvan de kwaliteit, veiligheid maar ook beschikbaarheid gegarandeerd is.
Om toestemming te krijgen voor medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen is een gedetailleerde opgave nodig van het product waarmee het onderzoek wordt uitgevoerd. De uitkomsten van dit onderzoek zeggen na afloop ook alleen iets over de specifieke plant (en dus diens unieke genetische samenstelling) waarmee het onderzoek gedaan is. Klinisch onderzoek dat bijvoorbeeld gedaan wordt met de huidige variëteit Bediol kan alleen met die plant uitgevoerd worden. Tussentijds wisselen van variëteit is zowel inhoudelijk alsook juridisch niet mogelijk en ook niet wenselijk. Indien overgestapt zou worden op een plant met alleen vergelijkbare waarden THC en CBD zal toch alsnog opnieuw toestemming gevraagd moeten worden om het onderzoek te doen. THC en CBD zijn dan misschien vergelijkbaar, de chemische en genetische samenstelling van de plant alsmede de aanwezigheid van andere stoffen wijzigt. Daarmee wijzigt dus de facto het voor het onderzoek gebruikte product. Ook de uitkomsten die tot dan toe verzameld zijn, zijn niet langer bruikbaar, omdat deze niet van toepassing zijn op de andere (nieuwe) plant.
4. MEDICIJNONTWIKKELAARS
Standaardisatie van medicinale cannabis is van groot belang voor ontwikkelaars van medicijnen en medische hulpmiddelen
Medicinale cannabis kan ook als medische grondstof (API of Active Pharmaceutical Ingredient) worden ingezet. Verschillende bedrijven wereldwijd zijn bezig met de ontwikkeling van medicijnen of medische hulpmiddelen op basis van deze grondstof. Een voorbeeld daarvan is een zeer geavanceerde inhalator waarbij voor de ontwikkeling vanaf het begin gebruik is gemaakt van gestandaardiseerde producten uit Nederland. Dit product is zo geavanceerd, dat het zelfs de kleinste wijziging in de vorm en samenstelling detecteert. Voor de correcte werking van het apparaat is naast het percentage THC en CBD ook altijd exact dezelfde genetische en chemische samenstelling van het product van belang. Eventuele verandering van plant zal zorgen voor hoge aanpassingskosten en maanden- en mogelijk jarenlange vertraging in de verdere ontwikkeling.
Overzicht wetenschappelijk onderzoek met gestandaardiseerde medicinale cannabis
Het belang van standaardisatie van de volledige chemische samenstelling van de cannabisplant wordt ondersteund door verschillende wetenschappelijk onderzoeken. Hieronder een overzicht van een aantal onderzoeken naar andere stoffen in de cannabisplant en het daardoor veroorzaakte entourage-effect:
In dit onderzoek wordt gekeken naar hoe men cannabisvariëteiten “cultureel” aanduidt en onderscheidt op het gebied van werking en hoe men ze chemisch en wetenschappelijk van elkaar zou kunnen onderscheiden. Dit chemisch verschil wordt uitgedrukt niet alleen in THC- en CDB-waarden, maar ook in andere cannabinoïden en terpenen. Zodoende zou men, aan de hand van klinisch onderzoek en anekdotisch bewijs, de verschillende therapeutische effecten van cannabis kunnen onderzoeken en/of bepaalde soorten cannabis aan patiënten voorschrijven op basis van het totale chemisch profiel.
In dit onderzoek wordt het ‘entourage effect’ geïntroduceerd, waarbij wordt uitgegaan van interactie tussen cannabinoiden en terpenen. Deze interactie kan leiden tot positieve effecten bij de behandeling van pijn, ontstekingen, depressie, angst, verslaving, epilepsie, kanker en infecties (schimmelinfecties en bacteriële infecties). Aan terpenen, de geur- en smaakstoffen in cannabis, worden unieke therapeutische eigenschappen toegeschreven.
Dit onderzoek behandelt de rol van terpenen bij verzachting van pijn en richt zich met name op de de rol die deze terpenen kunnen spelen bij de ontwikkeling van nieuwe pijnmedicatie.
Dit onderzoek laat zien dat een combinatie van THC, CBD, en CBDA (cannabidiolzuur) leidt tot betere controle op overgeven (braken) en minder bijwerkingen bij spitsmuizen. De verwachting is dat deze effecten zich ook bij mensen voor zullen doen.
Niet alleen de stoffen in cannabis hebben uitwerking op het endocannabinoïde systeem. In dit artikel wordt een aantal andere planten behandeld die soortgelijke effecten teweeg kunnen brengen. Bovendien wordt nader ingegaan op het ‘entourage effect’.
Dit artikel wil antwoord geven op de vraag wat de synergie is tussen cannabinoïden en terpenen bij therapeutische behandeling van pijn, psychiatrische klachten, kanker en diverse andere aandoeningen. Bovendien wordt gekeken naar de therapeutische effecten van stoffen in cannabiswortels, -bladeren en -zaden.
Deze dierstudie laat zien dat CBD de pijnstillende kracht van THC versterkt bij behandeling van neuropatische pijn. De resultaten suggereren dat een gecombineerde lage dosis THC en CBD de beste optie is voor behandeling van neuropatische pijn.
Uit dit dieronderzoek (bij muizen) blijkt dat heel kleine doses CBD of THC – los van elkaar toegediend – geen invloed hebben bij verlaging van neuropatische pijn die wordt veroorzaakt door chemotherapie. Wanneer THC en CBD echter gecombineerd worden toegediend, blijkt dat deze twee stoffen synergetisch werken en effectief kunnen zijn bij pijnbestrijding.
Deze dierstudie laat zien dat een full extract van cannabis een betere werkzaamheid heeft bij behandeling van tumoren (borstkanker) dan pure THC.
In dit artikel wordt voorgesteld om cannabisvariëteiten niet langer in ‘strains’ te categoriseren, maar juist in te delen naar chemische eigenschappen (chemovars). Bovendien wordt volgens dit artikel aangenomen dat de combinatie van stoffen een betere therapeutische werking heeft dan de werkzame stoffen alleen; het ‘entourage effect’.
Deze klinische studie laat zien dat het toedienen van een combinatie van THC en CBD bij patiënten een synergetisch effect laat zien, waarbij CBD de in de bloedbaan aanwezige hoeveelheid THC verhoogt.